9-10 Mart 2018’de tüzük değişikliğini içeren 19. Olağanüstü Kurultayı’nı gerçekleştiren CHP, son olarak 25-26 Temmuz 2020 tarihlerinde 37. Olağan Kurultayı’nı yapmıştı.
38. Olağan Kurultay’a doğru gidilen şu sıralarda, kimilerine göre 20. Olağanüstü Kurultay da gerçekleşebilir.
3 Temmuz’da başlayan mahalle delege seçimleri, birçok noktada yaşanan küfürleşmelere varan sert tartışmalarla 30 Temmuz’da tamamlandı.
5 Ağustos’ta ilçe kongreleri başladı. İlçelerde yapılacak kongreler 10 Eylül Pazar günü sona erecek.
İl kongreleri 16 Eylül Cumartesi günü başlatılacak, 15 Ekim Pazar günü bitirilecek.
38. Olağan kurultay il kongrelerinin bitiminin ardından, Parti Meclisi’nin belirleyeceği tarihte yapılacak.
Parti Tüzüğü’ne göre kurultay süreci nasıl işliyor bir bakalım;
Mahalle Kongreleri
Mahalle kongreleri, başka bir deyişle ilçe kongresi delege seçimleri, kurultay’ın ilk basamağıdır. Mahalle kongreleri her zaman büyük tartışmaların yaşandığı, il, ilçe ve varsa belediye başkanlarının ve hatta genel merkezin listelerinin yarıştığı seçimler olmuştur. O yüzden çok hararetli geçer.
Her mahalle en son milletvekili genel seçiminde aldığı oy oranında bir delege sayısı ile ilçe kongresinde söz sahibi olur. Her mahallenin belirleyeceği ya da seçeceği ilçe kongre delegesi sayısı, partinin aldığı oy oranına göre Merkez Yönetim Kurulu (MYK) tarafından belirlenir.
İlçe’de bulunan tüm mahalleler toplam en fazla 400 delege belirleyip, ilçe kongresine yollarlar. Buradan da anlaşılacağı üzere mahalle kongrelerinde ilçe kongreleri için en çok 400 delege belirlenir.
Mahalle kongrelerinde, parti kongre takviminin ilanından 3 ay önce partiye üye olmuş üyeler oy kullanabilir. Son 3 ay içinde üye olmuş üyeler oy kullanamaz.
İlçe Kongreleri
İlçe kongreleri her 2 yılda bir yapılır ve en fazla 1 yıl ertelenebilir. Kongre başlangıç ve bitiş tarihleri Merkez Yönetim Kurulu (MYK) tarafından belirlenen takvime uygun olarak, il yönetim kurulları tarafından ilan edilir.
Her ilçe en son milletvekili genel seçiminde aldığı oy oranında bir delege sayısı ile il kongresinde temsil edilir. Her ilçe’nin belirleyeceği ya da seçeceği il kongre delege sayısı, partinin aldığı oy oranına göre Merkez Yönetim Kurulu (MYK) tarafından belirlenir.
İlçe kongreleri en fazla 400 delegeden oluşan mahalle bölgesi kongrelerinde seçilen delegeler ile yapılır. İl’de bulunan tüm ilçe’ler toplam en fazla 600 delege belirleyip, il kongresine yollarlar.
İlçe kongreleri üye tam sayısının salt çoğunluğu (yarıdan 1 fazlası) ile toplanır. İlk toplantıda yeterli sayı bulunamaz ise ikinci toplantı katılanlarla yapılır. Bu sayı seçilecek yönetim kurulu üye tam sayısının iki katından az olamaz.
İlçe kongresinde başkanlığa aday olabilmek için kongre üye tam sayısının en az yüzde 10’unun yazılı önergesi gerekir. Bir delege sadece 1 adaya imza verebilir.
Bir ilçe’de partiye kayıtlı üye sayısı 50’den az ise o ilçe’de kongre yapılamaz. Bu ilçe örgütünü (başkan ve yönetim kurulunu) nüfus ölçütüne göre İl Yönetim Kurulu belirler. İl kongresinden önce kongresini tamamlayamamış ilçe örgütü, il kongresine katılamaz.
İl Kongreleri
İl kongreleri her 2 yılda bir yapılır ve en fazla 1 yıl ertelenebilir. Kongre başlangıç ve bitiş tarihleri MYK tarafından belirlenir.
Her il’in kurultay delegesi sayısı, o il’in milletvekili sayısının 2 katıdır. (Örneğin İzmir’in TBMM’ye gönderdiği toplam milletvekili sayısı 28’dir. Bu halde İzmir CHP kurultay delegesi sayısı 56’dır)
İl kongreleri üye tam sayısının salt çoğunluğu (yarıdan 1 fazlası) ile toplanır. İlk toplantıda yeterli sayı bulunamaz ise ikinci toplantı katılanlarla yapılır. Bu sayı seçilecek yönetim kurulu üye tam sayısının iki katından az olamaz.
Kongre üye tam sayısı, ilçe kongrelerinden seçilerek gelen delegeler ile doğal delegelerin toplam sayısıdır. İl kongresinin doğal üyeleri; il’in partili TBMM üyeleri, il başkanı ve il yönetim kurulu üyeleri, il disiplin kurulu üyeleri, il ve büyükşehir partili belediye başkanlarıdır.
İl kongresinde başkanlığa aday olabilmek için kongre üye tam sayısının en az yüzde 10’unun yazılı önergesi gerekir. Bir delege sadece 1 adaya imza verebilir.
Kurultay’dan önce kongresini tamamlayamamış il örgütü, kurultay’a katılamaz.
Tüm delegelerin kongre üyeliği, seçildikleri kongre’yi izleyen ilk olağan kongre’ye kadar devam eder.
Kurultay
Kurultay’da Genel Başkan, Parti Meclisi Üyeleri, Yüksek Disiplin Kurulu Üyeleri gizli oy’la seçilir. 2 yılda bir yapılan kurultay, en fazla 1 yıl ertelenebilir.
İl kongrelerinde o il’in TBMM üye sayısının iki katı olarak seçilen kurultay delegeleri ile doğal delegeler kurultay üyeleridir. Kurultay’ın doğal üyeleri; Genel Başkan, Yüksek Disiplin Kurulu Üyeleri, Parti Meclisi Üyeleri, Partili Bakanlar ve TBMM Üyeleri’dir.
Kurultay’da Genel Başkanlığa aday olabilmek için kurultay üye tam sayısının en az yüzde 10’unun yazılı önergesi gerekir. Bir delege sadece 1 adaya imza verebilir.
Kurultay’da organ seçimlerinde kural, tek ve ortak liste (Çarşaf Liste)’dir. Ancak, Gündem’in “Çalışma Raporu” ve “Görüşmeler” maddelerine geçilmeden önce, kurultay delegelerinin yüzde 10’u ile ve kurultay’a katılan üyelerin salt çoğunluğu (yarıdan 1 fazlası) ile verilecek önerge ile “Blok Liste” usulü uygulanabilir.
CHP Kurultaylarının en tartışmalı konusu; Kurultay Delegeliği’nin belirlenmesi meselesidir. Bu tartışmaların en majörü, kurultay delegelerinin genel merkez ve genel başkan kontrolünde belirleniyor olması eleştrisidir. Gerçekten de öyledir; genel başkan delegeleri, delegeler genel başkanı belirler, bu kısır döngü böyle sürer gider. Bu durumu parti içi muhalefet hep eleştirir ama onlar yönetime gelince aynısını uygulamaya devam ederler.
Bir diğer tartışma konusu da İl Kurultay Delegeleri sayısıdır. Tüzüğe göre her il, TBMM üye sayısının 2 katı oranında Kurultay Delegesi sayısına sahiptir.
Bu adil değildir. İl ve İlçe delegelerini o bölgede en son genel seçimde alınan oy oranına göre belirleyip, kurultay delegeliklerinde bundan vaz geçilmesi doğru değildir. Ve bu durum birçok haksızlığı da beraberinde getirmektedir.
CHP’nin milletvekili çıkartamadığı ve çok düşük oranlarda oy’a sahip olduğu 20 il’de tam 138 kurultay delegesi bulunmaktadır. Bu 138 kurultay delegesi, parti yönetim organlarının belirlenmesinde söz sahibi olmaktadır.
Örneğin Yüzde 40’lar düzeyinde oy oranı bulunan ve son genel seçimde TBMM’ye 10 milletvekili gönderen İzmir, kurultay’da 56 delege ile temsil edilirken, aynı seçimde 9 milletvekili çıkaran, oy oranı yüzde 30’lar seviyesinde olan Ankara, kurultay’a 72 delege göndermektedir.
CHP’nin çok düşük oranlarda oy aldığı ve hiç milletvekili bulunmayan; Van 16 delege, Erzurum 12 delege, Mardin 12 delege, Batman 10 delege, Bartın 10 delege ile kurultay’da söz sahibi olmaktadır.
Dedim ya, bu adil değildir. En kısa sürede yapılacak bir tüzük değişikliği ile bu adaletsizlik giderilmelidir.
Ne mi yapılabilir..? Mesela her il kendi çıkardığı CHP milletvekili sayısının 10 katı oranında kurultay delegesine sahip olabilir.
Efendim..? CHP yarın bir gün büyür, iktidar olur, 350 milletvekili çıkarırsa, 3 bin 500 kurultay delegesi mi olacak..?
Olsun, ne olacak.! Bir mahsuru mu var..?
Beğenmediniz mi..? Tamam. Şöyle yapalım o zaman..;
Aynı il ve ilçe kongrelerinde olduğu gibi, sabit 1200 kurultay delegesi olsun, her ilin çıkardığı milletvekili sayısına göre oranlansın. Milletvekili olmayan il kurultay’da da olmasın.
Daha adil değil mi..?
Bu da mı olmadı..? Bunu da mı beğenmediniz..?
O zaman şuna ne dersiniz..?
Kurultay Delegeliği kaldırılsın.
Genel Başkanı, Parti Organları’nı direkt üye’ler seçsin.
Ne dersiniz..?
…?
Ama önce üye’likler sıfırlanarak güncellensin.
