Türkiye tarihi 2023 seçimlerini geride bıraktı.

14 Mayıs’ta yapılan Milletvekili ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde AKP yüzde 35,6, MHP yüzde 10, Yeniden Refah yüzde 2,8 oy ile Cumhur İttifakı Meclis’te 323 milletvekili kazanmış oldu.

Millet İttifakı CHP yüzde 25,3 ile 169; İYİ Parti yüzde 9,6 ile 43 milletvekili olmak üzere toplamda 212 milletvekili ile 28. dönemde Mecliste temsil edilecek.

Emek ve Özgürlük İttifakı ise 61 Yeşil Sol, 4’ü TİP olmak üzere 65 vekili meclise gönderebildi.

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda Recep Tayip Erdoğan yüzde 49,5 Kemal Kılıçdaroğlu yüzde 44,8 Sinan Oğan yüzde 5,1 ve seçime günler kala yarıştan çekilen ancak pusulada yer almaya devam eden Muharrem İnce ise yüzde 0,4 oy aldı ve seçim 28 Mayıs’taki ikinci tura kaldı.

28 Mayıs’ta gerçekleştirilen ikinci tur seçimde ise Kemal Kılıçdaroğlu yüzde 48 oy alırken Recep Tayyip Erdoğan yüzde 52 oy alarak Türkiye Cumhuriyeti’nin 13. Cumhurbaşkanı oldu.

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda 30 büyükşehirde sonuçlar ise şöyle oldu:

Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Denizli, Diyarbakır, Eskişehir, Mersin, İstanbul, İzmir, Mardin, Muğla, Tekirdağ ve Van olmak üzere 15 büyükşehirde yarışı Kemal Kılıçdaroğlu önde tamamlarken; Bursa, Erzurum, Gaziantep, Hatay, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Ordu, Sakarya, Samsun, Trabzon ve Urfa’daki yarışı Recep Tayyip Erdoğan önde tamamladı.

Recep Tayyip Erdoğan yüzde 75,7 ile en yüksek oyu Kahramanmaraş’tan alırken Kemal Kılıçdaroğlu yüzde 71,6 ile en yüksek oyu Diyarbakır’dan aldı.

Kemal Kılıçdaroğlu en düşük oy aldığı büyükşehir yüzde 51,7 ile İstanbul olurken Recep Tayyip Erdoğan yüzde 51,1 ile en düşük oyu Hatay’dan almış oldu.

Ege’deki beş büyükşehrin dördünde Kemal Kılıçdaroğlu yarışı önde tamamlarken Recep Tayyip Erdoğan sadece Manisa’da Kılıçdaroğlu’nu geride bıraktı.

Kılıçdaroğlu en yüksek oyu yüzde 67,1 ile İzmir’den alırken sırasıyla yüzde 66,5 ile Muğla, yüzde 59,8 ile Aydın, yüzde 52,9 ile Denizli ve yüzde 49,8 ile Manisa takip etti.

Recep Tayyip Erdoğan ise Ege’de yüzde 50,2 ile Manisa’da en yüksek oyu alırken en düşük oyu yüzde 32,8 ile İzmir’den aldı.

İzmir, Aydın ve Muğla’yı uzun dönemdir CHP’li başkanlar yönetiyor.

Denizli ve Manisa’yı ise Cumhur İttifakı.

DENİZLİ

Mayıs seçimlerinde en dikkat çekici değişikliği Denizli göstermiş oldu.

Denizli’yi 2014’ten bu yana Nihat Zeybekçi’den devralan AKP’li Osman Zolan yönetiyor.

Zolan, 2014 seçimlerindeki yüzde 45,2’lik oyunu Mart 2019 seçimlerinde yüzde 50,5’e çıkarmıştı.

Ancak Recep Tayyip Erdoğan 28 Mayıs’taki ikinci tur cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Denizli’de yüzde 47 oy alabildi.

Buna karşın rakibi Kılıçdaroğlu ise yüzde 52,9’luk oy oranına ulaştı.

Bu oran 2014’ten bu yana yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Denizli’de muhalefetin aldığı en yüksek oy.

Milletvekili seçimlerinde ise AKP’nin oy oranında Denizli’deki istikrarlı düşüşü devam etmekle birlikte yine de 4 vekili çıkarmayı başardı.

CHP ise bu ilde oyunu 2018’e göre yaklaşık dört puan artırarak yüzde 31,9’a yükseltti ve meclise 3 vekil gönderdi.

İYİ Parti ise bir vekille yetindi.

Millet İttifakı’nın Denizli’deki yerel seçim performansına baktığımızda 2014 seçimlerinde CHP’nin adayı Kazım Aslan, Osman Zolan karşısında yüzde 38,7 oy alabilmişti.

Aslan daha sonra Denizli milletvekili olarak Meclis’e girmiş ancak 7 Haziran 2019’da geçirdiği rahatsızlık sonrasında vefat etmişti.

2019 seçimlerinde ise ittifak gereği CHP Denizli’de İYİ Parti adayı Ümit Bahtiyar’ı desteklemişti. Bahtiyar daZolan karşısında yüzde 43,9 oy alabilmişti.

Denizli’de Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde muhalefet lehine ortaya çıkan yüzde 53-47 dengesinin önümüzdeki yerel seçimlere nasıl etki edeceği merak konusu.

İZMİR

İzmir yüzde 67,1 ile bölgede Kılıçdaroğlu’na en yüksek desteği veren büyükşehir oldu.

2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Ekmeleddin İhsanoğlu’nun aldığı yüzde 58,6 oyu,  2018’te Muharrem İnce’nin yüzde 54 oyu takip ediyor ve Kılıçdaroğlu 28 Mayıs’taki ikinci turda rakibi Erdoğan’ın iki katından fazla oy alıyor.

Son yerel seçimlerde Tunç Soyer, yüzde 58,1 ile büyükşehir belediye başkanı olurken, CHP milletvekili seçimlerinde bir önceki seçime göre istikrarını korudu ve yine 14 vekili Meclis’e gönderdi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden bu yana İzmir’de oy oranını istikrarlı bir şekilde yüzde 30 bandında tutarak koruyor.

AKP’de en yüksek oyu 2019 yerel seçimlerinde yüzde 38,6 ile Nihat Zeybekçi almıştı.

MUĞLA

Muğla, Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimlerinde yüzde 66,5 ile Kılıçdaroğlu’na en yüksek desteği veren ikinci Ege büyükşehiri oldu.

Muğla’da 2014 seçimlerinde E. İhsanoğlu yüzde 63,1, 2018’de Muharrem İnce yüzde 52,6 oy alabilmişti.

Recep Tayyip Erdoğan ise girdiği tüm seçimlerde Muğla’da yüzde 30 civarındaki oy oranını koruyor.

Ancak partisinin 2015 genel seçimlerinde aldığı yüzde 30,6 oyu 2023 seçimlerinde yüzde 24,5’e kadar geriledi.

2024 yerel seçimlerinde Muğla bu tablo karşısında bir çok gelişmeye açık gibi görünüyor.

Zira 2014’te yüzde 49,1 ile seçilen Başkan Osman Gürün, 2019’daki seçimlerde bağımsız aday Behçet Saatçi karşısında ancak yüzde 36 oy alıp başkan seçilebilmişti.

Muğla’da AKP ve CHP oylarında düşüş yaşanırken tüm partiler vekil sayısını korumasını bildi.

AYDIN

Cumhurbaşkanlığı seçiminde Aydın, Kılıçdaroğlu’na en yüksek desteği veren üçüncü büyükşehir oldu.

Kılıçdaroğlu bu kentte ikinci turda yüzde 59,8 oy aldı.

2019 yerel seçimlerinde Başkan Özlem Çerçioğlu 2014’e göre oyunu 10 puan artırarak yüzde 53,9 ile seçilmişti.

2024 yerel seçimlerinde CHP ve Millet İttifakı’nın yeni çıtası Kılıçdaroğlu’nun aldığı yüzde 59,8’lik oy diyebiliriz.

Genel seçimlerde ise iktidar partisi Aydın’da belirgin bir oy kaybına uğradı ve bir vekilini CHP’ye kaptırdı.

MANİSA

Manisa, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yüzde 50,2  ile en yüksek oy aldığı Ege büyükşehri ancak Hatay’dan sonra en düşük oy aldığı 30 büyükşehirden biri.

Manisa cumhurbaşkanlığı seçimlerinde inişli çıkışlı bir grafik veriyor.

2014 seçimlerinde E. İhsanoğlu yüzde 48,2 oy alırken rakibi Erdoğan yüzde 46,1’de kalmıştı.

2018 seçimlerinde ise Erdoğan, Manisa’da yüzde 48 oy alırken rakipleri Muharrem İnce yüzde 34,6, Meral Akşener yüzde 11 ve Selahattin Demirtaş yüzde 4,8 oy almıştı.

Diğer Ege büyükşehirlerinde olduğu gibi iktidar partisi Manisa’da da büyük bir düşüşte.

Milletvekili seçimlerinde aldığı yüzde 31,7 oy ile 2018’de 5 vekil çıkardığı ilde 14 Mayıs seçimlerinde bir vekilini CHP’ye kaptırarak ancak 4 vekil çıkarabildi.

Kentte yerel seçimlerdeki göstergeler ise şöyle: 2014 seçimlerinde ayrı adaylar ile seçime giren AKP ve MHP 2019’da ortak aday Cengiz Ergün’ü yüzde 52,7 ile seçtirdi. Aynı seçimde CHP, İYİ Parti adayını desteklemiş ancak yüzde 38 oy alabilmişti.

İÇ EGE

Büyükşehirlerde durum böyleyken peki İç Ege’de seçim nasıl sonuçlandı?

2019 yerel seçimlerinde Uşak hayli çekişmeli bir yarışa sahne olmuştu.

AKP adayı ve mevcut başkan Mehmet Çakın yüzde 39,1 oy alırken CHP ve İYİ Parti’nin ayrı adaylarla yarıştığı Uşak’ta  İYİ Parti adayı Muhammet Gür yüzde 37,7; CHP adayı Asım Kalelioğlu yüzde 10,3 oy aldı.

Aynı seçimde MHP’nin de aday çıkardığını ve yüzde 10,7 oy aldığını da hatırlatalım.

Bu çekişmeli yarış Uşak’ta cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimine de yansıdı.

Uşak’ta bir denge var iken Erdoğan Ege’deki rekor oylarını Afyonkarahisar ve Kütahya’dan aldı.

Erdoğan, Afyonkarahisar’da yüzde 67,8, Kütahya’da yüzde 70,5 oy aldı.

Kütahya’da mevcut başkan Alim Işık yüzde 38,6 ile seçilmişti, aynı seçimde AKP adayı yüzde 32,2, CHP adayı yüzde 25,6 oy alabilmişti.

Afyon’da ise mevcut başkan Mehmet Zeybek yüzde 42,9 ile seçilmişti.

Bu seçimde İYİ Parti adayı Mahmut Koçak yüzde 39,7 oy alabilmişti.

MHP’nin de ayrı aday ile yarıştığı seçimde adayı Fatih Çetinkaya yüzde 16,2 oy almıştı.