Boşnak tarihçilerinin kitaplarını okuduğunuzda görüyorsunuz ki, 20 Kasım Boşnak tarihinde bir dönüm noktasıdır.

20 Kasım 2019′ da Sırbistan sınırları içerisindeki Sancak Bölgesi’nin altı şehrinden biri ve en kalabalık nüfusu barındıran Novi Pazar’da gerçekleştirilen kutlamalara o dönemde İzmir Bosna Sancak Kültür ve Yardımlaşma Dernek Başkanı Abdullah Gül davet edilmişti; o etkinliğe ben de davet edilmiştim. Bu davetle kutlamalara o dönem gitmiştim. Abdullah Gül her anma törenine davet edildiği için ki bugün de davet ediliyor, kendisi benim o etkinlikte duygulanacağımı söylemişti öyle de oldu.

Bir daha gitmek nasip olmadı!

Bu yıl etkinlik Karadağ sınırlarında kalan altı şehirden biri olan ve babam Hüseyin Hüsnü Prepol (Poroviç)’in doğduğu ve 7 yaşına kadar yaşadığı kent olan ayrıca soyadımızın Prepol’un Sırpça yazılımı olan Prijepolje’de gerçekleşecek olması beni bir hayli duygulandırdı. Abdullah Gül her zaman olduğu gibi yine davet edilmiş ve beraber gidebileceğimizi söyledi fakat bazı nedenlerden dolayı gidemeyeceğimi üzülerek söyledim!

 Şimdi, 20 Kasım günün Boşnak toplumu için önemine dönelim…

Her yıl 20 Kasım’da kutlanan ‘Sancak Günü’, Boşnaklar için özgürlük ve bağımsızlık mücadelesinin simgesi olarak büyük bir anlam taşır. Bu özel gün, Sırbistan ve Karadağ sınırları içinde bulunan Boşnakların yaşadığı Sancak bölgesinde büyük coşkuyla anılır.

 Bu etkinlikler arasında, bayrak törenleri, kültürel gösteriler, konserler ve halk oyunları yer alır. Ayrıca, bu özel günde, Boşnakların tarihini ve kültürünü anlatan sergiler ve paneller şiir dinletileri düzenlenir. Bu etkinlikler, Boşnakların birlik ve beraberlik içinde hareket etme gücünü ve vatan sevgisini yansıtır.

 Tarihi ve Anlamı

20 Kasım 1943’te, ZAVNOS’un (Zemaljsko antifašističko vijeće narodnog oslobođenja Sandžaka) kurulması, Boşnak tarihçiler tarafından Sancak Bölgesi’nin özerkliğinin başlangıcı olarak kabul edilir. ZAVNOS’un kurulması, bölgeye halk meclisi ve yedi bakanlığı olan bir hükümet kazandırmış ve Boşnakların kendi kaderlerini tayin etme mücadelesinde önemli bir adım olmuştur. Bu olay, Boşnakların tarih boyunca verdikleri bağımsızlık mücadelesinin bir simgesi olarak kabul edilir.

 20 Kasım Sancak Günü, Boşnakların özgürlük ve bağımsızlık mücadelesinin simgesi olan özel bir gündür. Bu gün, Boşnakların birlik ve beraberlik içinde hareket etme gücünü ve vatan sevgisini yansıtır. Sancak Günü’nü kutlarken, geçmişteki kahramanlıkları ve fedakarlıkları anmak, geleceğe daha güçlü ve kararlı adımlarla ilerlemek için bir fırsattır.

ZAVNOS’un 29 Mart 1945’te feshedildiğini bir açıklamasında aktaran Boşnak tarihçi Esad Rahiç şöyle diyor;

“Aynı tarihte Sancak Bölgesi’nin Sırbistan ile Karadağ arasında pay edilmesine karar verilmesini “utanç verici” olarak nitelendirdi. Sancak Günü dolayısıyla bölgedeki kamu kurum ve kuruluşlarına Sırbistan bayrağı ile Boşnak azınlığın bayrağı da asılırken, 20 Kasım Sancak bölgesi şehirlerinde tatil olarak kabul ediliyor.”

Eski Yugoslavya döneminde, Sancak Bölgesini temsil eden ‘Sancak Konseyi’nin kuruluş günü olan 20 Kasım, 20 Kasım 2004 yılından itibaren ‘Sancak Günü’ olarak yeniden kutlanmaya başlıyor.

Sancak bölgesi hakkında kısa bilgiler vermeden olmaz herhalde

Annem ve babam Sancak’tan Türkiye’ye göçürülmüş. Bugün anne tarafımdan akrabalarım halen Karadağ sınırları içinde kalan Bijele Polje (Akova)’da; baba tarafımdan akrabalarım ise Prijepolje’de yaşıyor. 

Eski Yugoslavya’nın Kuzeydoğusu’nda, bir bölümü Sırbistan’da, diğer bölümü Karadağ’da yer alan yaklaşık olarak ikiye bölünen, Sancak Bölgesi’nin nüfusunun çoğunluğu Müslüman Boşnaklar’dan oluşuyor.

Karadağ’ın 2006 yılında yaptığı referandumun ardından Sırbistan’dan ayrılarak bağımsızlığını ilan etmesiyle Sancak’ın toprakları da ikiye bölündü.

 Bu bölünmeden sonra Sırbistan sınırları içinde kalan Sancak şehirleri; Novi Pazar (Yeni Pazar) (Pazar), Tutin, Syeniçe, Prijepolje, Nova Varoş ve Priboj  

Karadağ’ın sınırları içindeki şehirler ise; Akova(Bijelo Polje), Berane, Plav, Gusinje ve Taşlıca (Pljevlja)

Sancak’taki akrabalarımın, hemşehrilerimin ve Türkiye’de yaşayan hemşehrilerimin ’20 Kasım Sancak Günü’ kutlu olsun.